Olszewskiego 23B, 51-642 Wrocław+48 514 825 617
23 stycznia, 2022
Arteterapia to rodzaj leczenia terapeutycznego poprzez sztukę. Zgodnie z definicją, głównym sposobem porozumiewania się z podopiecznymi jest szeroko pojęta sztuk, do której możemy zaliczyć: muzykę, taniec, rysunek czy rzeźbę. Na drugi plan schodzi komunikacja werbalna oraz porozumiewanie się za pomocą pisma. W trakcie arteterapii, osoba uzależniona wyraża siebie poprzez ruch oraz swoją twórczość, niezależnie od jej rodzaju.
Osoby, które leczą się w ośrodkach uzależnień zwykle mają trudności w mówieniu o sobie, swoich problemach i odczuciach. Ciężko jest im również otworzyć się podczas pisemnych form terapii, dlatego arteterapia jest doskonałym sposobem na początkowe otwarcie się i wyrażenie siebie. W trakcie sesji arteterapii, nikt nie musi wypowiedzieć ani słowa, a mimo to, osoby wspólnie spędzają czas, otwierając się na siebie w wybranej formie sztuki. Dzięki takiemu podejściu pacjenci z jednej grupy bardziej jednoczą się i stają się bardziej otwarci w stosunku do samych siebie oraz w stosunku do innych członków grupy.
Nie istnieje coś takiego jak uniwersalny przepis na otwartość poszczególnych członków grupy, tak samo jak nie ma tylko jednego źródła blokującego otwarcie się. Problemy z otwartością mogą wynikać z braku zaufania do siebie oraz innych członków grupy lub z doświadczeń z przeszłości, które każą pamiętać nam, że nie należy nikomu ufać, gdyż po raz kolejny zostaniemy zranieni. Warto również pamiętać, że należy szanować przestrzeń drugiego człowieka, jego tempo otwierania się na innych i temperament, które u każdego są różne. Naciskanie na osobę zamkniętą spowoduje reakcję w drugą stronę i osoba ta nie będzie czułą się komfortowo podczas terapii, będzie czuła się ponaglana i atakowana.
Dlatego też podczas arteterapii nie ma czynnika popychającego i ponaglającego, jakimi są na przykład zadawane pytania czy zadania do przemyślenia. Pacjent po prostu tworzy wyrażając siebie i otwierając się na otaczającą go rzeczywistość. Często odkrywa drzemiące w sobie pokłady energii, potencjał, a nawet talent, które podbudują go do dalszego działania i podniosą jego samoocenę. Spontaniczna twórczość daje wielu osobom poczucie wolności, odprężenia oraz odstresowania się.
Jeżeli uważacie, że należy być uzdolnionym w jakimś konkretnym kierunku, by móc podjąć się arteterapii, to jesteście w błędzie. Nie liczą się umiejętności manualne, a chęci, gdyż czynnikiem leczącym w czasie takich sesji jest sam akt tworzenia, poznawanie samego siebie i wychodzenie poza dotychczas stworzone ramy.
Najczęściej zajęcia arteterapii odbywają się w grupach o charakterze otwartym. Oznacza to, że w trakcie trwania takiej terapii jedni członkowie kończą leczenie i odchodzą lub rezygnują z innych powodów, a kolejni członkowie przychodzą na ich miejsce. Powoduje to stały ruch grupy, która staje się żywym organizmem, składającym się z pacjentów na różnych etapach leczenia.
Dzięki takiemu charakterowi grupy, pacjenci mogą sprawdzić się w nowych sytuacjach, przyzwyczajają się do tego, że nic nie jest stałe, a życie to ciągłe zmiany i ruch.
Sesje arteterapii są najczęściej organizowane według wcześniej ustalonego scenariusza, który nie łączy się z poprzednimi zajęciami, a ma za zadanie pobudzenie kolejnych pokładów twórczości, która drzemie w pacjentach. Zajęcia z wykorzystaniem sztuki to zajęcia łączone z innymi sesjami terapii, na których omawiane są przeżycia ostatnich dni, emocje, przemyślenia względem siebie i swojego życia oraz uzależnienia. Wszystkie te sesje łączą się w jedną spójną całość, która ma za zadanie pomóc osobie uzależnionej powrócić do pełni zdrowia i odzyskania dawnego życia.
Zajęcia arteterapeutyczne odbywające się zarówno w ośrodkach zamkniętych jak i w dziennych ośrodkach leczenia zaburzeń odbywają się w ciepłej i rodzinnej atmosferze, nie narzucającej silnej pracy nad sobą oraz refleksji. Te przychodzą same podczas procesów twórczych na zajęciach. Na zajęciach wykorzystuje się wiele technik artystycznych, jakimi są między innymi: szkicowanie, malowanie farbami, wykorzystanie różnego rodzaju kredek (pastele, ołówkowe, świecowe), tworzenie obrazów za pomocą różnych tekstur, takich jak ozdobne papiery, kolaż, wykorzystanie materiałów i tkanin. Do tego dochodzi tworzenie prac trójwymiarowych, takich jak ceramika, rzeźbienie w glinie czy drewnie, a nawet tworzenie rzeźb z papieru. Zdarza się również, że sesje odbywają się na zewnątrz, by do tworzenia móc wykorzystać elementy otaczającej nas przyrody. Ta duża różnorodność pozwala na otwarcie się wielu pacjentom, nie daje poczucia znudzenia.
Mimo tego, iż terapeuci wcześniej przygotowują sobie scenariusze do kolejnych spotkań z pacjentami, sesja zawsze może przybrać nieco inny obrót, pójść w innym kierunku, na co terapeuci są oczywiście przygotowani i gotowi dostosować się do swoich podopiecznych. Bywa i tak, że sesja idzie w całkowicie innym kierunku lub podopieczni zgłaszają chęć wykonania jakiegoś konkretnego zadania, wtedy terapeuta musi szybko dostosować zmiany do grupy, aby działania nadal miały charakter terapeutyczny. Nie należy niczego pacjentom narzucać, a tym bardziej krytykować ich pomysłów, gdyż może to doprowadzić do zamknięcia się na terapię i do utracenia całej dotychczasowej pracy. Terapeuta w trakcie zajęć ma być osobą wspierającą oraz doradcą, ma „popychać” pacjentów do wchodzenia w głąb siebie, do odkrywania nowych emocji, do refleksji oraz do prób radzenia sobie z problemami.
Efektem końcowym sesji arteterapii jest dzieło stworzone przez podopiecznego – rysunek, rzeźba, układ taneczny do utworu. Dzieło to jest symbolem przeżyć, emocji i obecnego stanu, w którym znajduje się uzależniony; powstałe dzieło nie podlega krytycznej ocenie, nie jest ważne czy ktoś potrafi rysować czy nie. Jednak zarówno terapeuta jak i inni członkowie grupy mogą swobodnie wypowiadać się o powstałym dziele, mówić jakie emocje ono w nich budzi, jakie mają z nim skojarzenia.
Sesje terapeutyczne z wykorzystaniem sztuki, czyli arteterapia są bardzo dobrą alternatywą dla osób, które chcą podjąć się leczenia terapeutycznego, jednak boją się tradycyjnych sesji lub w przyszłości nie przyniosły one zamierzonych efektów. W każdej osobie drzemią nieznane pokłady twórczości, które mogą pomóc podczas wychodzenia z nałogu.
