Olszewskiego 23B, 51-642 Wrocław+48 514 825 617
1 maja, 2021
Jak podaje Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA), znaczna część osób, które spożywają alkohol potrafią kontrolować jego ilość oraz częstotliwość konsumpcji w taki sposób, aby zachować zdrowy umiar, minimalizując ryzyko pojawienia się konsekwencji dla nich samych oraz osób z ich najbliższego otoczenia. Szacuje się również, że wśród dorosłych Polaków kilkanaście procent osób spożywa alkohol w sposób nieprawidłowy lub szkodliwy. Tym samym mówi się o około 900 tysiącach uzależnionych oraz około 2,5 mln Polaków nadużywających alkoholu. Z kolei co ósmy dorosły Polak wykazuje stałą abstynencję.
Alkohol jest poważnym problemem społecznym i medycznym. W 2019 roku, jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w wyniku szkodliwości spożywanego alkoholu zmarło ponad 3 mln osób. Jest to 1 na 20 zgonów, przy czym w większości (około 70%) ofiarami byli mężczyźni.
Można powiązać fakty i postawić tezę, iż nieprawidłowe spożywanie alkoholu prowadzi do wystąpienia schorzeń współistniejących, będąc tym samym jednym z głównych czynników pojawiania się obciążeń chorobami przewlekłymi. Odsetek chorób wywołanych działaniem alkoholu w skali globalnej sięga ponad 5% wszystkich zachorowań.
Kolejną negatywną konsekwencją nadmiernego picia są szkody społeczne, psychiczne, emocjonalne i ekonomiczne.
Każda osoba sięgająca po napoje alkoholowe oczekuje korzyści wynikających z ich spożycia. Nikt początkowo nie łączy działania alkoholu z rozwijaniem się problemów. Alkohol, choć pozornie, poprawia nastrój, ubarwia rzeczywistość, ułatwia relacje międzyludzkie, pomaga zrelaksować się. Dodatkowo wśród zwłaszcza starszych pokoleń alkoholowi przypisywane są właściwości zdrowotne. Wierzenia te obalono już dawno. Rozwój toksykologii oraz badania na jej podstawach udowodniły, że każda, nawet najmniejsza ilość spożytego alkoholu działa na organizm w sposób szkodliwy. Niemniej, w większości przypadków, picie niewielkich dawek alkoholu nie niesie za sobą poważnych konsekwencji zdrowotnych i społecznych.
Mimo to, należy jednak wyszczególnić grupy osób, które nie powinny korzystać z napojów alkoholowych:
Przyjęta europejska norma określa, iż 10g czystego etylowego alkoholu tożsame jest z jedną standardową porcją alkoholu. Dawka to oznacza odpowiednio: około 250 ml piwa 5%, ok. 100 ml wina 12%, 30 ml wódki 40%.
Światowa Organizacja Zdrowia WHO przez kilka lat prowadziła badania nad znaczeniem dawki oraz stężenia alkoholu, które można potencjalnie przyjąć jako nieszkodliwe lub uznać jako mało szkodliwe. Przyjęto iż dzienna porcja dla kobiet wynosi 20g czystego alkoholu etylowego, z kolei dla mężczyzn 40g. Podkreślono jednak, iż nie częściej niż pięć razy w tygodniu. Mimo to należy jasno pokreślić, iż całkowicie bezpieczna dawka alkoholu jest fikcją. WHO potwierdza przytoczoną tezę, podpierając się tym, iż nawet picie napojów procentowych sporadyczne lub w małych dawkach, w przyszłości może wywrzeć negatywne skutki na ogół funkcjonowania i zdrowia danej osoby, wywołując uzależnienie.
Można przyjąć, że picie ryzykowne to nic innego, jak spożywanie napojów alkoholowych w niestosowny do okoliczności sposób, a także w nadmiernej dawce. W tym przypadku słowo „ryzyko” może dotyczyć takich sytuacji, jak np. stanie się ofiarą będąc pod wpływem alkoholu (np. w przypadku kobiet na tle seksualnym), uczestnictwa w wypadku, zarówno jako sprawca, jak i ofiara, wzrost prawdopodobieństwa pojawienia się kłopotów ze stanem zdrowia, a także negatywnych konsekwencji dotyczących jakości relacji z innymi ludźmi, szczególnie w najbliższej rodzinie, jak i w pracy.
Piciem szkodliwym nazywa się wzorzec konsumpcji alkoholu, powodujący szkody na tle zdrowia fizycznego i psychicznego, a także na gruncie psychologicznym i społecznym. Picie szkodliwe nie dotyczy jeszcze uzależnienia i w tym przypadku nie odnajduje się jego cech. Picie z rodzaju szkodliwego dotyczy problemów w kontaktach z innymi ludźmi z najbliższego otoczenia, pojawiają się konflikty prawne, zaniedbywanie obowiązków (szczególnie zawodowych), a także niewłaściwe wywiązywanie się z przypisanych ról społecznych.
Należy mieć na uwadze, że ludzie konsumujący napoje alkoholowe mogą zmieniać schemat jego spożywania – tzn. okres abstynencji może przeplatać się z piciem umiarkowanym lub dana osoba może swoje zwyczaje alkoholowe przemienić w spożywanie alkoholu w sposób ryzykowny i szkodliwy. Część osób nie wykaże tendencji do wychodzenia poza znany i przyjęty schemat, jednak druga część może doprowadzić do rozwoju uzależnienia.
WHO wskazuje na zachowania określane mianem epizodu nadmiernego picia lub okazjonalnym upijaniem się. Takim zachowaniom przypisuje się odpowiedzialność za niektóre szkody zdrowotne. Przyjęto, że jest to minimum 60g czystego alkoholu etylowego podczas jednorazowego spożycia, co najmniej raz w miesiącu – globalnie dotyczy to około 7,5% ogółu populacji pijącej.
Alkoholikiem człowiek nie staje się z dnia na dzień. Tym bardziej, że nikt nie dąży do tego, aby stać się osobą cierpiącą z powodu choroby alkoholowej. Tym bardziej, że mimo iż można przewidzieć konsekwencje swoich działań w postaci rozwoju uzależnienia, raczej nikt nie spodziewa się jego wystąpienia. Choroba alkoholowa charakteryzuje się stopniowością. Składa się z czterech występujących po sobie etapów, które zawsze poprzedzane są przez sygnały ostrzegawcze. Istotne z punktu widzenia wychodzenia z nałogu jest umiejętność rozpoznawania tych sygnałów oraz odpowiednia reakcja na nie. W przypadku bagatelizowania wszelkich znaków ostrzegawczych lub braku ich rozpoznania i odpowiedniego reagowania, choroba alkoholowa przybiera na sile, skutecznie utrudniając życie w abstynencji, tym bardziej, że alkoholizm zaliczany jest do chorób przewlekłych i trudnych do leczenia z powodu konieczności poddania się w dłuższej perspektywie działaniom leczniczo-terapeutycznym.
Aby wyjść z uzależnienia, należy swój organizm odtruć za pomocą detoksu w placówce odwykowej. Odtruwanie alkoholowe pozwala na przerywanie ciągów alkoholowych. Dodatkowo pozwala na uzyskanie realnej poprawy zdrowia fizycznego i kondycji. Dopiero tak przygotowany organizm w aspekcie fizycznym gotowy jest na oddziaływania psychologiczne za pomocą psychoterapii. Tym samym, odtrucie alkoholowe nie jest tożsame z wyleczeniem nałogu, a jest wstępem do terapii. Warto, aby w te działania włączeni byli członkowie najbliższej rodziny, szczególnie dotyczy to partnerów dotkniętych współuzależnieniem – dlatego udział w zajęciach grupowych i indywidualnych jest dla nich korzystny.
